styren- chất độc phát hiện trong nước sinh hoạt nguy hiểm thế nào?

Hiện tượng đổ trộm dầu thải trên thượng nguồn nơi lấy nước cấp sông Đà đã gây ra hậu quả ô nhiễm nước sinh hoạt cho người dân phía Tây Nam thủ đô, theo kết quả phân tính mẫu  nước cấp cho người dân có chứa Styren vượt quy chuẩn từ 1,5 đến 3,65 lần.

Styren là gì?

Theo TS. Trần Thị Tuyết Hạnh: Styren là một hợp chất hữu cơ dễ bay hơi, gần như không tan trong nước, có công thức hóa học là C8H8 và là một Hidrocacbon thơm không no. Với chỉ một hàm lượng nhỏ khoảng 0,07μg/lít thì mùi styren đã dễ dàng nhận thấy trong nước.

Trong không khí thì Styren có tính phản ứng mạnh và có thời gian bán huỷ khá ngắn, chỉ khoảng 2 giờ và bị ôxy hoá thành aldehyde, ketone và axit benzoic. Styren viết đầy đủ tên tiếng Anh là styrene và theo Tổ chức Y tế thế giới thì chất này còn được được gọi là phenylethene, vinylbenzene, ethenylbenzene, styrol… Styren là rất dễ cháy và bốc hơi dễ dàng.

Styren dễ dàng tham gia với một số phản ứng cộng, phản ứng trùng ngưng nên được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp vật liệu làm polyme và sản xuất keo dính. Styren được sử dụng để làm polystyrene để sản xuất nhựa, túi xốp, bao bì, nhựa vật liệu xây dựng. Sản phẩm có chứa polystyrene rất đa dạng, bao gồm các tấm cách nhiệt, bao bì, ống nhựa, lớp lót tủ lạnh, băng tải, thiết bị điện… Styren được sử dụng trong sản xuất các sản phẩm khác như lốp xe, ống, bể chứa, thảm lót nền, sơn. Có nhiều sản phẩm tiêu dùng phổ biến được thực hiện với styrene hoặc polystyrene như giày dép, đồ chơi, hộp xốp đựng thức ăn, gạch lát sàn nhà, sáp đánh bóng sàn và, chất kết dính, hộp mực máy in.

Styren là một yếu tố làm tăng khả năng nhiễm ung thư

Styren là chất thuộc nhóm có chỉ tiêu giám sát mức độ C. Đây là hợp chất hữu cơ, dạng lỏng không màu, nhẹ hơn nước, không tan trong nước, nồng độ đậm đặc sẽ có mùi khó chịu. Theo quy chuẩn Việt Nam 01:2009 của Bộ Y tế ban hành về chất lượng nước ăn uống, giới hạn cho phép đối với styren là 20 μg/lít nước.

PGS Hoàng Đức Hạnh – Phó giám đốc Sở Y tế Hà Nội, đơn vị trực tiếp giám sát chất lượng nước – cho biết hiện nước sạch sông Đà bị nhiễm styren không đảm bảo chất lượng với người sử dụng.

“Có hai tiêu chí đánh giá đó là nước có mùi và styren có nồng độ cao hơn. Qua kiểm tra thì nguồn nước sạch sông Đà có cả 2 tiêu chí đó, nên nước này đã không đảm bảo chất lượng”, ông Hạnh cho hay.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên Giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Công nghệ Thực phẩm, ĐH Bách khoa Hà Nội, khẳng định nguồn nước có nồng độ styren vượt ngưỡng chắc chắn gây hại cho sức khỏe con người khi sử dụng.

Theo chuyên gia này, styren là chất lỏng có khả năng tạo thành hỗn hợp khí gây nổ lớn nếu cất giữ trong các thùng rỗng và có chứa nhiều tạp chất, gây ô nhiễm môi trường. Hơi styren rất nguy hiểm, gây kích ứng mạnh với da và mắt. Hít phải hơi styren sẽ gây tổn thương nghiêm trọng cho gan, thận và hệ thần kinh trung ương.

TS Trần Thị Tuyết Hạnh, Giảng viên Sức khỏe Môi trường, Đại học Y tế công cộng (Hà Nội), cho hay chúng ta có thể bị phơi nhiễm với styrene tại nơi làm việc, ở ngoài môi trường và ở nhà qua không khí, thuốc lá, thực phẩm, nước uống.

Theo TS Hạnh, styren có thể gây ra những ảnh hưởng sức khoẻ cấp tính và mạn tính. Tiếp xúc nghề nghiệp với styrene có thể ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương. Phơi nhiễm cấp tính ở nồng độ cao có thể gây kích ứng mắt, mũi, cổ họng và hệ thống hô hấp, cảm giác đau đầu, suy nhược, chóng mặt, lú lẫn, buồn ngủ, mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn, đau bụng, da nhạy cảm, viêm da, hen suyễn, trầm cảm…

Tiếp xúc lâu dài có thể gây ra bệnh não, tổn thương gan, tổn thương mô thần kinh, ảnh hưởng đến chức năng thận, ảnh hưởng tới hệ thần kinh trung ương, thính giác và thị giác kém. Phơi nhiễm mạn tính với styren gây ung thư phổi ở chuột nhắt và ung thư vú ở chuột.

Người dân cần làm gì?

Trước mắt người dân ở các quận đang sử dụng nguồn nước do Nhà máy Nước sạch sông Đà cấp thì tạm thời tìm nguồn nước khác thay thế để ăn, uống cho đến khi Cơ quan chức năng khẳng định nguồn nước đã đảm bảo an toàn. Súc rửa các bể chứa nước trước khi có nguồn nước sạch đảm bảo an toàn. Tắm giặt và vệ sinh thì ít nguy cơ hơn vì nồng độ styren mặc dù vượt quy chuẩn cho phép nhưng không quá cao, tuy nhiên mùi nước bị nhiễm styren thường khó chịu. Các thiết bị lọc nước ở hộ gia đình có sử dụng than hoạt tính cũng giúp xử lý nước nhiễm styren. Ngoài ra, để giảm thiểu phơi nhiễm với styren thì cũng cần giảm/bỏ thuốc lá, hạn chế sử dụng các đồ dùng làm từ styren như hộp xốp, đĩa đựng thức ăn, ly uống cà phê, cốc nước một lần. Tránh đựng đồ nóng trong những hộp nhựa đựng thức ăn…

Nguồn: Tổng hợp